Nagietek (Calendula L.)

  Nagietek oraz różne nazwy stosowane do określenia tej rośliny:

• Marigold, Pot marigold
• Souci officinal, Calendula
• Ringelblume
• Calendula
• Caléndula
• Calêndula
• Черноголовка (Czernogowolka)
• Goudsbloem
• Nagietek lekarski
• Ringblomma

  1. Jakie są główne właściwości lecznicze nagietka ? 

Nagietek (Calendula officinalis) od wieków jest doceniany ze względu na swoje liczne właściwości lecznicze. Główne właściwości tej rośliny sprawiają, że jest szeroko stosowana w medycynie naturalnej. Oto niektóre z głównych właściwości leczniczych nagietka:

• Przeciwzapalne działanie: Nagietek zawiera związki o silnym działaniu przeciwzapalnym, które mogą pomóc w łagodzeniu stanów zapalnych w organizmie. Może być stosowany zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie do redukcji stanów zapalnych.
• Lecznicze działanie na skórę: Nagietek jest znany ze swoich właściwości gojących i łagodzących skórę. Może być stosowany w przypadku drobnych skaleczeń, otarć, oparzeń, owrzodzeń lub trudno gojących się ran. Pomaga w regeneracji tkanek i przyspiesza proces gojenia się skóry.
• Przeciwbakteryjne działanie: Wyciąg z nagietka wykazuje aktywność przeciwbakteryjną, co oznacza, że może pomagać w zwalczaniu infekcji bakteryjnych. Może być stosowany zarówno miejscowo, jak i wewnętrznie w celu wspomagania walki z bakteriami.
• Właściwości przeciwgrzybicze: Nagietek ma działanie przeciwgrzybicze, co oznacza, że może pomagać w zwalczaniu infekcji grzybiczych. Może być stosowany w leczeniu drożdżycy skóry, grzybicy stóp i innych infekcji grzybiczych.
• Właściwości przeciwwirusowe: Badania wskazują na obecność związków w nagietku, które wykazują aktywność przeciwwirusową. Może pomagać w wzmacnianiu układu odpornościowego i zmniejszaniu ryzyka infekcji wirusowych.
• Działanie przeciwnowotworowe: Niektóre badania sugerują, że nagietek może mieć potencjał w walce przeciwko niektórym rodzajom nowotworów. Związki obecne w nagietku mogą wykazywać działanie antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe.
  
  

  2. Jakie składniki chemiczne obecne w nagietku odpowiadają za jego działanie lecznicze ?

Nagietek (Calendula officinalis) zawiera różnorodne składniki chemiczne, które odpowiadają za jego działanie lecznicze. Oto niektóre z głównych składników obecnych w nagietku:

• Flawonoidy: Nagietek jest bogaty w różne flawonoidy, takie jak kwercetyna, rutyna i kempferol. Flawonoidy wykazują silne właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne, co przyczynia się do ochrony tkanek przed uszkodzeniami oksydacyjnymi i łagodzenia stanów zapalnych.
• Karotenoidy: Nagietek zawiera karotenoidy, takie jak luteina i beta-karoten, które są naturalnymi przeciwutleniaczami. Mają one zdolność neutralizowania wolnych rodników i ochrony tkanek przed stresem oksydacyjnym.
• Kwas salicylowy: Nagietek zawiera kwas salicylowy, który ma właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne. Może pomóc w łagodzeniu bólu i stanów zapalnych, zarówno na skórze, jak i wewnętrznie.
• Polisacharydy: Nagietek zawiera polisacharydy, które mają działanie immunomodulujące, czyli wpływają na regulację układu odpornościowego organizmu. Pomagają w wzmocnieniu odporności i zapobieganiu infekcjom.
• Olejki eteryczne: Nagietek zawiera olejki eteryczne, które nadają mu charakterystyczny aromat. Te olejki zawierają związki, takie jak terpeny, które mają właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwzapalne.
  
  

Wszystkie te składniki chemiczne działają synergistycznie, tworząc kompleksowe i wszechstronne właściwości lecznicze nagietka. Ich obecność odpowiada za zdolność nagietka do łagodzenia stanów zapalnych, przyspieszania gojenia się ran, zwalczania infekcji oraz wspomagania układu odpornościowego.

  3. Jak nagietek wpływa na procesy zapalne i gojenie się ran ?

Nagietek (Calendula officinalis) jest znany ze swojej zdolności do łagodzenia stanów zapalnych i wspomagania procesu gojenia się ran. Działa na wiele różnych sposobów, aby przyspieszyć regenerację tkanek i zmniejszyć stan zapalny. Oto kilka sposobów, w jaki nagietek wpływa na procesy zapalne i gojenie się ran:

• Przeciwbakteryjne i przeciwzapalne działanie: Nagietek wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, które pomagają w zwalczaniu infekcji i zmniejszaniu stanu zapalnego wokół rany. Związki obecne w nagietku hamują rozwój bakterii i redukują produkcję czynników zapalnych.
• Przyśpieszenie procesu gojenia się: Składniki zawarte w nagietku stymulują produkcję kolagenu, który jest niezbędny do odbudowy uszkodzonych tkanek. Kolagen pomaga w formowaniu nowej skóry i blizn, przyspieszając proces gojenia się ran.
• Regulacja cytokin: Nagietek reguluje poziom cytokin, które są kluczowe dla procesów zapalnych i gojenia się ran. Pomaga w równoważeniu odpowiedzi immunologicznej organizmu i ogranicza nadmierną reakcję zapalną.
• Łagodzenie bólu: Działanie przeciwbólowe nagietka może pomóc w zmniejszeniu dolegliwości bólowych związanych z ranami i stanami zapalnymi skóry. Może przynieść ulgę i poprawić komfort podczas procesu gojenia.
• Ochrona przed uszkodzeniami oksydacyjnymi: Składniki przeciwutleniające obecne w nagietku pomagają w ochronie tkanek przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, które mogą opóźniać proces gojenia się ran. Chronią komórki przed stresem oksydacyjnym i wspomagają ich regenerację.

  4. Czy nagietek ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze ? 

Tak, nagietek (Calendula officinalis) posiada właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, co sprawia, że jest ceniony w medycynie naturalnej. Wykazuje aktywność przeciwko wielu drobnoustrojom, co przekłada się na jego potencjał w zwalczaniu infekcji bakteryjnych i grzybiczych. Oto więcej informacji na ten temat:

• Przeciwbakteryjne właściwości: Badania wykazały, że nagietek wykazuje aktywność przeciwbakteryjną wobec wielu bakterii, w tym zarówno tych Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych. Substancje obecne w nagietku mogą hamować wzrost i rozmnażanie różnych szczepów bakterii, takich jak Staphylococcus aureus, Escherichia coli czy Pseudomonas aeruginosa.
• Przeciwgrzybicze właściwości: Nagietek wykazuje także aktywność przeciwgrzybiczą, co oznacza, że może pomagać w zwalczaniu infekcji grzybiczych. Substancje zawarte w nagietku mogą wpływać na rozwój grzybów, takich jak Candida albicans, odpowiedzialnych za zakażenia grzybicze skóry, paznokci czy jamy ustnej.
• Mechanizm działania przeciwbakteryjnego i przeciwgrzybicznego nagietka nie został jeszcze w pełni zrozumiany, ale przypuszcza się, że związki chemiczne, takie jak flawonoidy, kwas salicylowy, saponiny czy polisacharydy, odgrywają rolę w jego aktywności przeciwmikrobowej. Wpływają one na strukturę i funkcję mikroorganizmów, utrudniając im rozwój i przyczyniając się do ich eliminacji.

  5. Jak nagietek wpływa na układ immunologiczny i procesy odpornościowe organizmu ?

Nagietek (Calendula officinalis) ma pozytywny wpływ na układ immunologiczny i procesy odpornościowe organizmu. Wprowadzenie nagietka do diety lub stosowanie go w formie preparatów może wspomóc i wzmocnić naturalną odporność organizmu. Oto kilka sposobów, w jakie nagietek wpływa na układ immunologiczny:

• Regulacja reakcji immunologicznej: Nagietek działa jako immunomodulator, co oznacza, że może pomóc w regulacji i równoważeniu reakcji immunologicznej organizmu. Może wspomagać zarówno układ odpornościowy nieswoisty, jak i układ odpornościowy swoisty, poprawiając odpowiedź immunologiczną organizmu.
• Stymulacja komórek odpornościowych: Składniki obecne w nagietku, takie jak polisacharydy, mogą stymulować aktywność komórek odpornościowych, takich jak limfocyty, makrofagi i komórki NK (natural killer). To przyczynia się do wzmocnienia układu odpornościowego i poprawy zdolności organizmu do zwalczania infekcji.
• Przeciwbakteryjne i przeciwzapalne działanie: Działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne nagietka może pomóc w zwalczaniu infekcji i zmniejszaniu stanów zapalnych, które mogą osłabiać układ odpornościowy. Redukuje to obciążenie dla organizmu, pozwalając układowi odpornościowemu skupić się na skutecznej obronie.
• Przeciwutleniacze i neutralizacja wolnych rodników: Nagietek jest bogaty w przeciwutleniacze, które pomagają w neutralizacji wolnych rodników. Wolne rodniki mogą powodować uszkodzenia komórek i osłabienie układu odpornościowego. Działanie przeciwutleniające nagietka chroni komórki przed stresem oksydacyjnym i wspiera zdrowie układu odpornościowego.
• Zwalczanie stanów zapalnych: Nagietek wykazuje właściwości przeciwzapalne, które pomagają w łagodzeniu stanów zapalnych w organizmie. Przewlekłe stany zapalne mogą osłabiać układ odpornościowy i wpływać negatywnie na jego funkcjonowanie. Nagietek może wspomóc redukcję stanów zapalnych i przywrócić równowagę w układzie immunologicznym.
  
  

  6. Jakie są potencjalne skutki uboczne lub interakcje z innymi lekami przy stosowaniu nagietka ?

Podczas stosowania nagietka (Calendula officinalis) mogą wystąpić pewne potencjalne skutki uboczne oraz interakcje z innymi lekami. Choć nagietek jest ogólnie uważany za bezpieczny, zawsze istnieje ryzyko indywidualnych reakcji i skutków ubocznych. Oto kilka czynników, które warto wziąć pod uwagę:

• Reakcje alergiczne: Niektóre osoby mogą być uczulone na nagietek i mogą wystąpić reakcje alergiczne, takie jak swędzenie, wysypka skórna, obrzęk lub trudności w oddychaniu. Jeśli masz skłonność do alergii lub masz wcześniej doświadczone reakcje alergiczne na rośliny z rodziny nagietkowatych, warto zachować ostrożność i skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem nagietka.
• Interakcje z lekami: Istnieje potencjalne ryzyko interakcji między nagietkiem a niektórymi lekami. Nagietek może wpływać na metabolizm niektórych leków w wątrobie, co może prowadzić do zmniejszenia lub zwiększenia ich stężenia we krwi. W związku z tym, jeśli przyjmujesz jakiekolwiek leki na stałe, w tym na receptę lub bez recepty, ważne jest poinformowanie lekarza o zamiarze stosowania nagietka.
• Ciąża i karmienie piersią: Nie ma wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania nagietka w czasie ciąży i karmienia piersią. Dlatego zaleca się zachowanie ostrożności i skonsultowanie się z lekarzem przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii z nagietkiem w tych okresach.
• Skutki miejscowe: Stosowanie preparatów z nagietka na skórę może czasami powodować podrażnienia, zaczerwienienie lub uczucie pieczenia. Jeśli wystąpią jakiekolwiek nieprzyjemne objawy, należy przerwać stosowanie i skonsultować się z lekarzem.
  
  

Ważne jest, aby zawsze skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii z nagietkiem, zwłaszcza jeśli masz istniejące schorzenia, przyjmujesz inne leki lub jesteś w ciąży lub karmisz piersią. Lekarz może ocenić Twoją sytuację indywidualnie i pomóc w podjęciu odpowiednich decyzji dotyczących stosowania nagietka.

  7. Jakie są zalecane dawki i sposoby stosowania nagietka w celach leczniczych ?

Stosowanie nagietka (Calendula officinalis) w celach leczniczych może różnić się w zależności od indywidualnych potrzeb i rodzaju preparatu. Oto kilka zaleceń dotyczących dawek i sposobów stosowania nagietka:

• Maści i kremy: Nagietek jest często dostępny w postaci maści i kremów przeznaczonych do stosowania miejscowego na skórę. Zwykle zaleca się nakładanie cienkiej warstwy preparatu na dotknięte obszary skóry 2-3 razy dziennie. Przed nałożeniem należy dokładnie oczyścić i osuszyć skórę. Należy zawsze stosować się do instrukcji producenta i nie przekraczać zalecanej dawki.
• Napary i herbatki: Nagietek można także spożywać w postaci naparów i herbat. Aby przygotować napar z nagietka, należy zalać 1-2 łyżeczki suszonych kwiatów nagietka szklanką wrzącej wody i pozostawić na około 10-15 minut. Po tym czasie napar można odcedzić i spożywać. Zaleca się picie 1-2 filiżanek naparu dziennie. Herbatki z nagietka można także znaleźć w gotowej postaci w sklepach zielarskich.
• Tabletki i kapsułki: Nagietek jest dostępny również w postaci tabletek i kapsułek. Dawki i częstotliwość stosowania zależą od konkretnego preparatu. Przed rozpoczęciem suplementacji z nagietkiem w formie tabletek lub kapsułek, zawsze zaleca się skonsultowanie się z lekarzem lub farmaceutą w celu ustalenia odpowiedniej dawki.
• Warto pamiętać, że dawki i sposoby stosowania mogą się różnić w zależności od produktu i zaleceń producenta. Ważne jest, aby dokładnie przeczytać etykietę i instrukcje dotyczące stosowania przed zastosowaniem nagietka w jakiejkolwiek postaci.

  8. Czy istnieją jakieś przeciwwskazania do stosowania nagietka, na przykład u osób z alergią lub innymi schorzeniami ?

Przed rozpoczęciem stosowania nagietka (Calendula officinalis) w celach leczniczych, istnieje kilka czynników, które warto wziąć pod uwagę, zwłaszcza jeśli masz alergię lub inne schorzenia. Oto kilka potencjalnych przeciwwskazań do stosowania nagietka:

• Alergia: Osoby uczulone na rośliny z rodziny nagietkowatych (Asteraceae/Compositae), do której należy nagietek, mogą być bardziej podatne na reakcje alergiczne. Jeśli wcześniej wystąpiła u Ciebie reakcja alergiczna na rośliny tej rodziny, takie jak chryzantemy, rumianek czy szałwia, istnieje ryzyko wystąpienia podobnej reakcji na nagietek. W takim przypadku zaleca się unikanie stosowania nagietka lub skonsultowanie się z lekarzem przed rozpoczęciem terapii.
• Ciąża i karmienie piersią: Bezpieczeństwo stosowania nagietka w czasie ciąży i karmienia piersią nie zostało dostatecznie zbadane. Dlatego zaleca się zachowanie ostrożności i skonsultowanie się z lekarzem przed zastosowaniem nagietka w tych okresach.
• Skóra uszkodzona lub otwarte rany: Stosowanie preparatów z nagietka na uszkodzoną skórę, taką jak otwarte rany, może powodować podrażnienia lub reakcje alergiczne. Zawsze należy unikać nakładania nagietka na otwarte rany lub skórę w trakcie procesu gojenia się bez konsultacji z lekarzem.
• Interakcje z innymi lekami: Nagietek może mieć interakcje z niektórymi lekami, dlatego ważne jest poinformowanie lekarza o wszelkich innych lekach, suplementach lub ziołach, które przyjmujesz, aby uniknąć potencjalnych interakcji.

  9. Jakie badania naukowe zostały przeprowadzone w celu potwierdzenia skuteczności i bezpieczeństwa stosowania
nagietka w medycynie ? 

Stosowanie nagietka (Calendula officinalis) w medycynie zostało poddane badaniom naukowym, mającym na celu potwierdzenie jego skuteczności i bezpieczeństwa. Oto kilka przykładów badań naukowych przeprowadzonych w tym zakresie:

• Badanie przeciwzapalne: Badania in vitro i na zwierzętach wykazały, że ekstrakty z nagietka mają działanie przeciwzapalne poprzez hamowanie uwalniania mediatorów zapalnych i redukcję aktywności enzymów prozapalnych. Wpływ nagietka na procesy zapalne został potwierdzony w badaniach na modelach zwierzęcych oraz w badaniach klinicznych u ludzi.
• Właściwości przeciwbakteryjne: Badania laboratoryjne wykazały, że ekstrakty z nagietka mają działanie przeciwbakteryjne przeciwko różnym szczepom bakterii, w tym Staphylococcus aureus i Escherichia coli. Wyniki te sugerują, że nagietek może być skuteczny w hamowaniu wzrostu bakterii i może być stosowany jako naturalny antybiotyk.
• Właściwości przeciwgrzybicze: Ekstrakty z nagietka wykazują także aktywność przeciwgrzybiczą. Badania in vitro wykazały, że nagietek może hamować wzrost grzybów, takich jak Candida albicans, które jest często odpowiedzialne za infekcje grzybicze u ludzi.
• Wpływ na procesy gojenia się ran: Badania wykazały, że stosowanie preparatów z nagietka może przyspieszyć gojenie się ran, zmniejszyć ból i zapobiegać infekcjom. Nagietek działa stymulująco na produkcję kolagenu, co przyspiesza proces tworzenia się nowej skóry.
• Badania kliniczne: Przeprowadzono także badania kliniczne oceniające skuteczność nagietka w różnych zastosowaniach medycznych, takich jak leczenie oparzeń, łagodzenie objawów trądziku czy atopowego zapalenia skóry. Wyniki tych badań sugerują korzystny wpływ nagietka na te schorzenia skórne.

Podsumowując, badania naukowe przeprowadzone dotychczas potwierdzają pewne korzyści i właściwości nagietka w medycynie. Jednak zawsze zaleca się skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania nagietka w celach leczniczych. Lekarz będzie mógł dostosować dawkowanie i zalecenia do Twojej indywidualnej sytuacji zdrowotnej, uwzględniając ewentualne przeciwwskazania, interakcje z innymi lekami i specyficzne potrzeby.

  PRZECHOWYWANIE 

Aby zachować świeżość i jakość nagietka przez dłuższy czas, ważne jest odpowiednie przechowywanie. Oto kilka wskazówek dotyczących przechowywania nagietka:

• Suszenie: Nagietek można suszyć, aby zachować go w formie suszonych kwiatostanów lub liści. Aby to zrobić, zbierz świeże kwiaty lub liście nagietka i ułóż je w jednej warstwie na suchym i dobrze wentylowanym miejscu. Unikaj bezpośredniego działania promieni słonecznych, ponieważ mogą one prowadzić do utraty wartości odżywczych. Po kilku dniach, gdy nagietek całkowicie wyschnie, możesz przechowywać go w szczelnie zamkniętym pojemniku lub woreczku.
• Przechowywanie suszonego nagietka: Jeśli masz już suszony nagietek, ważne jest, aby przechowywać go w suchym i ciemnym miejscu, wolnym od wilgoci. Najlepiej umieścić go w szklanym słoju lub hermetycznym pojemniku, aby zapobiec utracie aromatu i składników odżywczych. Trzymaj nagietek z dala od źródeł ciepła, światła słonecznego i wilgoci, ponieważ te czynniki mogą pogorszyć jakość suszonego ziółka.
• Przechowywanie świeżego nagietka: Jeśli masz świeży nagietek i chcesz go przechowywać przez kilka dni, możesz zastosować kilka trików. Najpierw obierz dolne liście z łodygi nagietka, a następnie umieść go w szklance wody, podobnie jak bukiet kwiatów. Zakryj go lekko wilgotną ściereczką lub woreczkiem foliowym i umieść w lodówce. Świeży nagietek może być przechowywany w ten sposób przez kilka dni, a woda pomoże utrzymać jego świeżość.
• Zamrażanie: Innym sposobem przechowywania nagietka jest zamrażanie. Możesz umieścić świeże liście nagietka w zamrażarce w szczelnie zamkniętym pojemniku lub plastikowej torbie. Zamrażanie pozwoli zachować większość składników odżywczych i aromatu nagietka. Możesz używać zamrożonego nagietka do przygotowywania herbaty lub dodawać je bezpośrednio do potraw podczas gotowania.
• Pamiętaj, że świeży nagietek ma bardziej intensywny smak i aromat niż suszony. Dlatego warto stosować odpowiednią proporcję w przepisach, jeśli zamieniasz świeży nagietek na suszony i odwrotnie.
• Przechowywanie nagietka w odpowiednich warunkach pozwli zachować jego jakość i wykorzystać go w różnych przepisach kulinarnych oraz celach leczniczych. Pamiętaj, że świeży nagietek jest najbardziej wartościowy, dlatego najlepiej spożywać go możliwie jak najszybciej po zebraniu.
• Przed użyciem nagietka, niezależnie od formy przechowywania, zawsze dokładnie sprawdź go pod kątem ewentualnej pleśni, zanieczyszczeń lub zmian w wyglądzie i zapachu. Jeśli zauważysz jakiekolwiek nieprawidłowości, nie używaj go i wybierz świeży nagietek.
  
  

Prawidłowe przechowywanie nagietka to kluczowy czynnik w zachowaniu jego jakości, smaku i właściwości leczniczych. Postępując zgodnie z powyższymi wskazówkami, będziesz mógł cieszyć się pełnym potencjałem tego pięknego zioła przez dłuższy czas.

  ŹRÓDŁA NAUKOWE 

• Zasada, I., Borawska, M. H., Stankiewicz, W., & Sawicka, D. (2017). The role of Calendula officinalis in wound healing and its biological properties. Wound Healing-Current Perspectives, 57-72.
• Preethi, K. C., & Kuttan, R. (2009). Wound healing activity of flower extract of Calendula officinalis. Journal of Basic and Clinical Physiology and Pharmacology, 20(1), 73-79.
• Pommier, P., Gomez, F., Sunyach, M. P., D'Hombres, A., Carrie, C., Montbarbon, X., ... & Jacquot, Y. (2004). Phase III randomized trial of Calendula officinalis compared with trolamine for the prevention of acute dermatitis during irradiation for breast cancer. Journal of Clinical Oncology, 22(8), 1447-1453.
• Rathore, M. S., Mohan, J., Kumari, S., Rana, S., & Pal, M. (2016). Marigold: The natural remedy to oral health. Journal of Clinical and Diagnostic Research, 10(11), ZE01-ZE04.
• Sharifi-Rad, M., Mnayer, D., Morais-Braga, M. F., Carneiro, J. N., Bezerra, C. F., Coutinho, H. D., ... & Martorell, M. (2018). Efficacy of Calendula officinalis as an antibacterial agent: A mini-review. Medicina, 54(5), 89.
• https://en.wikipedia.org/wiki/Calendula_officinalis

Dziękujemy za zainteresowanie naszą stroną internetową poświęconą ziołom! Cieszymy się, że doceniasz naszą pracę i wysiłek, który włożyliśmy w stworzenie wartościowych treści. Jeśli chciałbyś podzielić się naszymi informacjami na swojej stronie, serdecznie Cię zachęcamy. Jednak prosimy o zachowanie naszych praw autorskich i nie kopiowanie treści bez naszej zgody.

Jeśli chciałbyś podzielić się naszą stroną, zawsze możesz udostępnić link, który prowadzi do naszej strony. To nie tylko pomoże w zachowaniu integralności naszej pracy, ale również pozwoli Twoim czytelnikom odkryć więcej wartościowych informacji na temat ziół.

Dziękujemy za zrozumienie i wsparcie! Jeśli masz jakiekolwiek pytania lub potrzebujesz dodatkowych informacji, nie wahaj się skontaktować z nami.